BUNDAN SONRA NE OLABİLİR?

05.10.2023

Borsamız seçim sonrası yükselen grafiğine, arada düzeltmeler yapsa da devam etmekte burada artan yatırımcı sayısı ile rekorlar kırmaktadır. Eski yatırımcılar piyasaya daha aşina ike, yeni yatırımcılar halka arzlar ile büyüttükleri paralarını hisselerde deneyerek en kötüsü de kulaktan dolma bilgiler ile bu denemelere yaparak para kazanmaya çalışmaktadır.

Piyasamız bir yandan faiz artışları ile normal düzene sokulmaya çalışılsa da hala döviz piyasası ve reel getiri alanında istenilen noktaya erişilmediğinden yabancı yatırımcının tam anlamıyla ilgi göstermesine uzak kalıyor.

Faiz artışları bir kesim tarafından Borsa için risk olarak görünmese bile burada risksiz % 50 getiri önemli bir oran ve bu oranın daha da artması bir çok yatırımcı içinde tercih edilebilir bir seçenek olacaktır.

Ekim ayı hem FED için hem Merkez Bankamız için faiz kararın verileceği bir ay. Her ne kadar ülkemiz, Dünyadan ayrışsak da FED in kararı ve artan tahvil getirileri ile bir noktada yollarımız kesişecektir.

MERKEZ BANKAMIZ dan yine bir 300-500 puan artırım yapması beklenirken, FED tarafında nasıl karar çıkacağını göreceğiz. Bu politika faizi ile piyasada % 40 45' lere dayanan bir mevduat getirisi oluşmaya başladı. En son gelen veriler sene sonu enflasyon % 65 ile yola devam ediyoruz. Enflasyon tarafında hala yönü aşağı indirmiş durumda değiliz. Sanayi tarafında yapılan zam ÜFE tarafını yüksek tutmaya devam edecek. En büyük sorunlardan enerji, hala pahalı ve öyle kalmayan devam ediyor.

Peki bundan sonra Borsa ve Piyasa da neler olacak ?

Faiz artışları devam ediyor ve Ekim ayından sonra şiddetini azaltsa bile burada artış görmeye devam edeceğiz gibi duruyor. Yurt dışı ile görüşmeler, OVP doğrultusunda piyasaya verilen sözlerin net olarak gerçekleştiğini oyuncular görmek isteyecektir.

REEL GETİRİ hala yok ama yüksek faiz ve bununla yetinecek bir kesim yavaş yavaş oluşmaya başlayacaktır.

Kredi kanalları bu anlamda sıkışmış durumda, normalde aslında olması gereken bu şekilde bir sıkılaşma olup insanların krediye ulaşamaması ve harcamalarını kısmaları, aynı pandemi de olduğu gibi insanların bir müddet kabuğuna çekilmesi ve elini cebine atmaması gerekiyor. Tabi ki bu ekonomide söylem yolu ile olmuyor, insanların paraya ulaşmasını zorlaştırarak ve paranın değerli kılınması ile mümkün oluyor. İnsanlar bu şekilde ya zorunlu olarak ya da fiyatların düşme beklentisi ile taleplerini zorunlu ya da isteğe bağlı olarak öteliyor. Bu anlamda faiz artışları ısınan ekonomiyi bir nevi soğutma anlamına geliyor.

OVP tarafında istikrarlı olunması, atılan adımların yabancı tarafından görünmesini sağlayacaktır. Hala yabancı tarafında gözle görülür bir hareket olmasa da faiz ve borsa korelasyonunda en önemli belirleyici bence yabancı yatırımcı olacaktır.

Borsa tarafında özellikle uzun vade ve değer yatırımı yapanlar için bir sıkıntı yok, onlar ne şekilde olursa olsun yollarına devam ediyor ve etmeliler. Zaten bu şekilde yatırımcılar bir kısım nakitleri kenarda her zaman olur, bunun oranı belli dönemlere yaklaşırken artması ve azalması tamamen yatırımcının risk algısı ile alakalıdır.

Yeni portföy oluşturacak kişiler için, uzun vade ufak ufak biriktirme planları aynen devam etmeli hatta düşüşlerde özellikle sert düşüşlerde endeks haftalık olarak 50-100 günlük ortalamalara yaklaştıkça alım şiddeti artırılabilir.

Öz kaynak karlılığı firmalar tercih edilmeli ama yüksek faiz ile ayrışan sektörleri de bir şekilde akılda tutmalıyız. Perakende, GYO ve Otomotiv en çok etkilenen sektörler olacaktır. Aynı şekilde olumlu olarak normalde Aracı kurumlar, Sigorta şirketleri ve Bankalar yükselen faiz ortamında olumlu etkilenir. Bankalarımız ucuz olmasına karşın faiz indirilen dönemde birazda zorunda bırakılarak aldırılan ucuz getirili tahviller sert faiz artışlarında bankalara zarar yazdıracaktır.

BETA'sı düşük firmalar BETA nedir? 1 den yüksek veya düşük olmasına göre değerlendirilir. 1 den düşük firmalar, borsa düşerken veya çıkarken aynı hızla düşüp aynı hızla çıkmaz, 1 den büyük firmalar borsada oluşan fiyat hareketlerinden daha büyük bir şekilde tepki verir. CCOLA(0,62) BİMAS (0,59) örnek amaçlı yazıyorum bu firmaların önemli bir haber akışı yoksa hareketleri borsa hareketlerine daha yumuşak kalır.

Emtia tarafının hala portföy dengeleyici bir etmen olduğunu düşünüyoru, burada alınan pozisyonlar hem kur hem de olası sert hareketlerde yatırımcı dibe vurmaktan kurtaracaktır.

Kur tarafında adil değerin bu olduğunu düşünmüyorum bundan sebep zaten KKM tarafında çözülme çok cılız kalırken, insanların TL ye dönme konusunda kafalarında henüz ufak bir düşünce dahi oluşmadı.

Sene sonuna kadar kur 30-32 TL bandına bırakılacağını düşünüyorum.

Önümüzde yine bir seçim oluşu sert hareketler yapılmasına engel olsa da 2024 ikinci yarısında parasal sıkılaşmayı tam anlamıyla hissedeceğiz.

Yurt dışı borsalar için henüz erken, yükselen tahvil getirileri ve hala yüksek ve günlük iş gücü FED tarafında yukarı faiz kararlarının alınmasına imkan tanıyabilir. Ben 5 yıllık tahvil getirilerinde % 6'ları göreceğimizi düşünüyorum. Bunun etkisini sene sonu bekliyorum. Bu noktadan sonra ABD piyasalarında da yer almak faydalı olacaktır.

Temkinli olma zamanlarına girdik, kar marjı az olan, yukarı getiri potansiyeli az olan hisselerde dikkatli olunmalı, bilançolar ve faaliyet raporları yakında takip edilmeli.

Genel olarak borsamız bir şekilde ucuz kalmaya devam ediyor, yabancı yatırımcının girmesi ile buradaki ivme artabilir ama onlarında girdiği öncelikli hisseler ayrıca unutulmamalı. Borsa tarih boyunca bir çok iniş çıkış yaşadı hisselere eninde sonunda ederine ulaşacaktır. Burada firmaları iyi tanımak ve yatırımcı olmak gerekir. Kazanç ancak bu yolla sağlam ve güçlü olur.

Faizler artar, talep düşer ama insanların istekleri, ihtiyaçları bitmez sadece ötelenir.

Ev mi alamadı, faizler düşer o zaman alır, bilgisayar mı alacak ? Bir süre belki bekler ama mutlaka onu alır. Sadece bu talepler ötelenir. Bundan dolayı firmalarımız tanıyıp YATIRIMCI olmamız bizim için daha faydalı olacaktır.

Betası düşük, Net Kar ve FAVÖK marjı yüksek, Öz kaynak karlılığı yüksek (Değerlemeler ile değil kendi yaptığı faaliyet kar rakamı ile) ya da değer olarak daha değerli varlıkları olup hisse fiyatı olarak çok az değerli olan firmalar radarımızda olmalı.

Bunlarla ilgili olarak çarpanlara ve finansal verilere dayalı olarak hisse radar sonuçlarını sitemizde paylaşacağız.

Warren Buffet sözü ile yazımızı bitirelim;

Bir hisse senesini satın almadan önce neden aldığınızı bir yere not almanız , size çok yardımcı olabilir.''Microsoft'u 300 Mia dolardan satın alıyorum çünkü ....''diye başlayan cümleye . Kendinizi bunu yazmaya zorlayın; bu zihninizi ve disiplininizi berraklaştırır.